Biblioteka prezentuje:

Jan Kochanowski patronem naszej szkoły.

W miesiącu maju w naszej szkole często odbywały się uroczystości ku czci patrona szkoły Jana Kochanowskiego. W momencie kiedy zajęcia przebiegają zdalnie, nie możemy o tej ważnej postaci zapomnieć. Każda szkoła wybiera na patrona osobę wybitną, autorytet. Taką też postacią jest autor Trenów. W obecnym, trudnym czasie kiedy na świecie i w Polsce panuje pandemia szczególnie ważne są pozytywne wzorce. Jan Kochanowski a właściwie jego filozofia życia i twórczości spełnia dzisiaj ogromną rolę. To wielki poeta Odrodzenia, który pokazuje jak ważny jest człowiek, język którym się posługuje, natura która go otacza. Renesansowe wartości jak: harmonia, spokój, szacunek do przyrody są ponadczasowe, a dzisiaj kiedy konieczne są pewne ograniczenia są szczególnie doceniane.

Przypominamy sylwetkę Jana z Czarnolasu.

Jan Kochanowski urodził się w 1530 roku w Sycynie niedaleko Radomia. Pochodził ze średnio zamożnej rodziny szlacheckiej, miał sześciu braci i pięć sióstr. Matka poety - Anna de domo Białaczowska herbu Odrowąż – była  bardzo ciekawą indywidualnością. Ojciec Jana – Piotr Kochanowski herbu Korwin – był sędzią sandomierskim. Jan nie był jedyną utalentowaną osobą w domu, jego dwaj bracia również zapisali się na kartach historii literatury: Mikołaj jako autor Rotuł oraz Andrzej jako tłumacz Eneidy. Od 1544 studiował w Akademii Krakowskiej, później w Królewcu i Padwie. Wiele podróżował po Europie, gdzie nawiązał kontakty z przedstawicielami europejskiej literatury i humanistyki.

Po powrocie służył na dworach możnowładców małopolskich. Od około 1563 był dworzaninem i sekretarzem Zygmunta Augusta. Po śmierci króla osiadł na stałe w rodzinnym Czarnolesie, biorąc okazjonalnie udział w życiu publicznym. Spokojne życie ziemianina przerwała śmierć ukochanej córeczki Urszulki, której poświęcił Treny, a następnie drugiej córki Hanny. Osobiste tragedie przyczyniły się do pogorszenia jego stanu zdrowia.

 Zmarł nagle w Lublinie w 1584 roku, pochowany został w Zwoleniu, gdzie znajduje się nagrobek z jednym z dwóch zachowanych wizerunków poety.

Charakterystyka twórczości:

W czasie studiów we Włoszech pisał głównie okolicznościowe wiersze łacińskie, które znalazły się w zbiorze Elegiarum libri IV (1584). W okresie dworskim początkowo górowały utwory epickie, jak Zuzanna (ok. 1562), Szachy (ok. 1564-1566), O śmierci Jana Tarnowskiego (1561), Zgoda (1564) i Satyr albo dziki mąż (ok. 1564).

Następnie powstały Pieśni, Treny, a także Fraszki (1584), tragedia nawiązująca do antyku – Odprawa posłów greckich (wystawiona 1578 w obecności Stefana Batorego), wierszowana parafraza Psałterza Dawidowego (1579). Ponadto Mistrz z Czarnolasu stworzył manifest poetycki Muza (powstał ok. 1567), Proporzec albo Hołd Pruski (1569) i liczne utwory okolicznościowe.

Dzięki niezwykłemu talentowi Kochanowski zyskał sobie miano twórcy polskiej poezji oraz najwybitniejszego poety Polski Królewskiej.

Kalendarium twórczości:

1552 – z 9 kwietnia tego roku pochodzi najwcześniejszy znany nam dokładnie datowany utwór poetycki Jana z Czarnolasu. Jest to łaciński czterowiersz zapisany na książce ofiarowanej w Kólewcu Stanisławowi Grzepskiemu.

1557 - Pieśń o potopie; prawdopodobnie w tym czasie powstała również pieśń Czego chcesz od nas, Panie

1561 – O śmierci Jana Tarnowskiego

1562 - Zuzanna  - poemat epicki oparty na kanwie biblijnej historii o uczciwej Zuzannie i dwóch starcach

1564-66 - Szachy, Zgoda, Satyr, albo Dziki Mąż (poematy)

1567 – w okolicach tego roku powstaje poetycki manifest mistrza Jana zatytułowany Muza, dedykowany Myszkowskiemu

1578 - podczas wesela Jana Zamoyskiego z Krystyną Radziwiłłówną w Ujazdowie pod Warszawą zostaje wystawiona Odprawa posłów greckich (tego roku ukazała się też drukiem), napisana prawdopodobnie w latach sześćdziesiątych.

1579 – w Krakowie wychodzi wierszowana parafraza Psałterza Dawidowego

1580 – w Krakowie zostają wydane Treny

1584 – wychodzą Fraszki i Foricoenia – pisany przez wiele lat zbiór fraszek polskich i łacińskich; druk zbioru łacińskich elegii, które powstały w większości w czasie studiów poety we Włoszech Elegiarum libri IV

1585/86 – zostają opublikowane Pieśni Jana Kochanowskiego. Księgi dwoje (w sumie 49 utworów) z dołączonym cyklem Pieśń świętojańska o Sobótce

1587 – zostaje opublikowany Proporzec albo Hołd pruski , powstały wiele lat wcześniej w związku z drugim hołdem pruskim (1569).

1590 – wychodzą Fragmenta albo Pozostałe pisma; tutaj Pieśni kilka (11 utworów); pieśni powstawały przez wiele lat, w okresie dworskim i czarnoleskim.

Filmy:

Sycyna -  gniazdo ojczyste Jana Kochanowskiego:

  https://www.youtube.com/watch?v=Q4Rh3OoIp1k

Jan Kochanowski – życie i twórczość:

https://www.youtube.com/watch?v=VjOM4EdJqfM

Opracowania:

• Fraszki - opracowanie

• Pieśni - opracowanie

• Treny - opracowanie

Quiz:

Quiz - Jak dobrze znasz życie i twórczość Jana Kochanowskiego ...

Iwona Kuban – nauczyciel bibliotekarz